امروز: سه شنبه 29 اسفند 1402
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی

سنگ آذرین

سنگ آذرین دسته: زمین شناسی
بازدید: 9 بار
فرمت فایل: doc
حجم فایل: 26 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 22

سنگ از نظر زمین‌شناسان به ماده‌ی سازنده‌ی پوسته‌ و بخش جامد سست‌كره‌ی زمین گفته می‌شود سنگ‌ها از یك یا چند كانی درست شده‌اند و از نظر چگونگی پدید آمدن در سه گروه سنگ‌های آذرین، سنگ‌های رسوبی و سنگ‌های دگرگونی جای می‌گیرند سنگ‌های آذرین از سرد شدن گدازه‌ی آتش‌فشان‌ها به وجود می‌آیند سنگ‌های رسوبی پیامد فرسایش سنگ‌ها و انباشته شدن رسوب‌ها در دریاها

قیمت فایل فقط 24,700 تومان

خرید

مقدمه

سنگ از نظر زمین‌شناسان به ماده‌ی سازنده‌ی پوسته‌ و بخش جامد سست‌كره‌ی زمین گفته می‌شود. سنگ‌ها از یك یا چند كانی درست شده‌اند و از نظر چگونگی پدید آمدن در سه گروه سنگ‌های آذرین، سنگ‌های رسوبی و سنگ‌های دگرگونی جای می‌گیرند. سنگ‌های آذرین از سرد شدن گدازه‌ی آتش‌فشان‌ها به وجود می‌آیند. سنگ‌های رسوبی پیامد فرسایش سنگ‌ها و انباشته شدن رسوب‌ها در دریاها هستند. هنگامی كه سنگی در فشار و گرمای زیاد قرار گیرد، سنگ دگرگونی پدید می‌آید.

سنگ‌ها و كانی‌ها

كره‌ی زمین از نظر ویژگی‌های فیزیكی ساختار لایه‌ای دارد. بخش مركزی آن جامد است، بیش‌تر از آهن و نیكل درست شده و هسته‌ی درونی نامیده می‌شود. پیرامون هسته‌ی درونی را لایه‌ی مایعی از آهن و نیكل فراگرفته كه هسته‌ی بیرونی نام دارد. پیرامون هسته‌ی بیرونی را لایه‌ای به نام گوشته در بر می‌گیرد كه خود از لایه‌ا‌ی جامد و سخت به نام گوشته‌ی زیرین و لایه‌ای نرم‌تر و خمیری به نام سست‌كره درست شده است. پیرامون گوشته را لایه‌ی نازك و جامدی به نام پوسته فراگرفته كه بیش‌تر از سیلیس، اكسیژن و آلومینیوم درست شده است. زمین‌شناسان به مواد طبیعی و بی ‌جان سازنده‌ی پوسته سنگ می‌گویند و بیرونی‌ترین لایه‌ی زمین را سنگ‌كره می‌نامند.

سنگ‌ها از یك یا چند كانی درست شده‌اند. كانی به موادی بی‌جان، جامد و بلوری گفته می شود كه تركیب شیمیایی به نسبت ثابتی دارند. بیش از 3 هزار گونه كانی در طبیعت یافت شده است كه نزدیك 20 تا 25 گونه از آن‌ها در ساختمان بسیاری از سنگ‌ها وجود دارند. بیش‌تر سنگ‌ها از چند كانی درست شده‌اند، مانند گرانیت كه بخش زیادی از آن از سه كانی كوارتز، فلدسپات و بیوتیت است. هر گروه از سنگ‌ها نیز دارای كانی‌های مشخصی هستند كه در گروه سنگ‌های دیگر وجود ندارند یا بسیار اندك هستند. برای نمونه، كانی هالیت فقط در سنگ‌های رسوبی دیده می ‌شود و در سنگ‌های آذرین یا دگرگونی دیده نمی ‌شود. كانی ولاستونیت نیز فقط در سنگ‌های دگرگونی یافت می شود. با این همه، برخی از كانی ‌ها، مانند كوارتز، ممكن است در هر گونه سنگی وجود داشته باشند.

سنگ‌ها و كانی‌های آن‌ها

گونه‌ی سنگ

كانی‌هایی كه در آن یافت می‌شود

سنگ‌های آذرین

ارتوز، پرتیت، میكروكلین، پلاژیوكلاز، كوارتز، نفلین،

لوسیت، هورنبلند، اوژیت، بیوتیت، مسكوویت، الیوین

سنگ‌های رسوبی

كانی‌های رسی، كلسیت، دولومیت، كوارتز، هالیت، سیلوین،

ژیپس، انیدریت،گلوكونیت، اكسیدها(به‌ویژه آهن)،كربنات‌های دیگر

سنگ‌های دگرگونی

استرولیت، كیانیت، آندالوزیت، سیلیمانیت، گرونا، ولاستونیت،

ترومولیت، كلریت، گرافیت، تالك

سنگ‌های آذرین

هرچه بیش‌تر به ژرفای زمین برویم، دما بالاتر می ‌رود و در ژرفای زیاد به اندازه‌ی می‌رسد كه برای ذوب‌ شدن سنگ‌ها كافی است. با این همه، مواد درونی زمین به حالت مذاب نیستند و فشار زیادی كه از لایه‌های بالایی بر لایه‌های زیرین وارد می‌شود، از ذوب شدن سنگ‌ها جلوگیری می‌كند. اما در جاهایی از ژرفای زمین كه به دلیلی(برای نمونه، در پی جایه‌جایی ورقه‌های سنگ كره) از فشار كاسته می‌شود یا سنگ‌های سطحی زمین به زیر سطح فرو می‌روند، سنگ‌ها ذوب می‌شوند. هر جایی كه سنگ‌ها ذوب شوند، ماده‌ی مذاب، كه ماگما نام دارد، به سوی بالا راه پیدا می‌‌كند و آرام آرام دمای آن كاهش می‌یابد و سنگ‌های آذرین را پدید می‌آورد.

ماگما ممكن است به بخش‌های بالایی پوسته نفوذ كند یا از راه شكاف‌ها و سوراخ‌ها به سطح پوسته راه یابد. ماگمایی كه از سطح پوسته بیرون نمی‌زند به آهستگی و طی سال‌ها سرد می‌شود و سنگ‌های آذرین درونی را می‌سازد. به ماگمایی كه از دهانه‌ی آتش‌فشان بیرون می‌آید و به سطح زمین می‌رسد، گدازه می‌گویند. همه‌ی حجم گدازه‌ای كه به سطح زمین می‌آید، به حالت مذاب نیست و قطعه‌های ذوب نشده‌ی سنگ و كانی‌های بلوری را نیز در خود دارد. گدازه طی چند روز سرد می‌شود و سنگ‌های آذرین بیرونی را می‌سازد.

بررسی تركیب شیمیایی سنگ‌های آذرین و گدازه‌ی آتش‌فشان‌های فعال نشان داده است كه ماگما یك تركیب سیلیكاتی با اندكی اكسیدهای فلزی، بخار آب و مواد گازی است. سنگ‌های آذرین را بر پایه‌ی درصد این مواد در سه گروه گرانیتی(اسیدی)، بازالتی(بازی) و آندزیتی(میانه) جای می‌دهند. سنگ‌های آذرینی مانند ریولیت و داسیت را كه محتوای سیلیس آن‌ها بالاست، یعنی بیش از 63 درصد 2 SiO دارند، از گروه سنگ‌های آذرین اسیدی به شمار می‌آورند. سنگ‌های آذرینی مانند آندزیت كه بین 52 تا 63 درصد 2 SiO دارند، از سنگ‌های آذرین میانه و سنگ‌هایی مانند بازالت و گابرو را كه محتوای سیلیسی كم‌تری دارند، از سنگ‌های آذرین بازی هستند. برخی از سنگ‌های آذرین، مانند پریدوتیت، را كه محتوای سیلیسی آن‌ها بسیار پایین است، فرابازی می ‌دانند.

بافت سنگ‌های آذرین

زمین‌شناسان در بررسی‌های صحرایی، كه ابزارهای پیچیده‌ی آزمایشگاهی در دسترس نیست، از اندازه و آرایش بلورهای سنگ، كه بافت سنگ نام دارد، برای توصیف سنگ‌ها بهره می‌گیرند. اصطلاح بافت سنگ هنگام بررسی سنگ زیر میكروسكوپ نیز به كار می ‌رود. بافت سنگ آذرین علاوه بر این كه آن را از سنگ‌ها دیگر جدا می‌كند، ما را از درونی بودن یا بیرونی بودن آن و حتی ژرفایی كه سنگ در آن‌جا از ماگما پدید آمده است، آگاه می‌سازد.

1. بافت نهان‌بلورین. بلورها را نمی‌توان با چشم غیرمسلح دید. اگر بلورها به اندازه‌ای كوچك باشند كه فقط با میكروسكوپ‌ پولاریزان دیده شوند، اصطلاح میكروكریستالین و اگر فقط با میكروسكوپ الكترونی یا پرتوهای ایكس شناسایی شوند، اصطلاح كریپتوكریستالین را به كار می‌برند.

2. بافت آشكاربلورین. بلورها درشت و از 2 تا 5 میلی ‌متر هستند. این بافت زمانی پدید می‌آید كه ماگما به آهستگی درون زمین سرد شود.

3. بافت پگماتیتی. گونه‌ای از بافت آشكاربلورین است كه اندازه‌ی بلورهای آن بزرگ‌تر از 5 سانتی‌متر و حتی چند متر است.

4. بافت پرفیری. گونه‌ای از بافت آشكاربلورین است كه دارای بلورهای درشت در زمینه‌ای از بلورهای ریز است. این بافت نتیجه‌ی سرد شدن آهسته زیر سطح زمین و آمدن ناگهانی ماگما به سطح زمین است كه نخست با پدیدآمدن بلورهای درشت و سپس با بلورهای ریز همراهی می‌شود.

5. بافت سوراخ‌دار. در پی سرد شدن تند گدازه‌ای كه گاز فراوان در خود دارد، بر سطح زمین پدید می‌آید. سنگ‌پا نمونه‌ای از این بافت است.

6. بافت شیشیه‌ای. در برخی فوران‌های آتش‌فشانی، گدازه به درون آب ریخته می‌شود و بسیار تند سرد می‌شود. این گونه سنگ‌ها بلور ندارند و بافتی مانند شیشه دارند.

7. بافت آذرآواری. هنگامی كه گدازه به صورت ذره‌های خاكستر به هوا پرتاب می‌شود و آن ذره‌ها به صورت لایه‌ای ته‌نشین می‌شوند، سنگ‌هایی را می‌سازند كه ذره‌های سازنده‌ی آن‌ها آذرین، ولی ته‌نشینی آن‌ها شبیه سنگ‌های رسوبی است.

8. بافت آگلومرا. اگر اندازه‌ی ذره‌های پرتابی از دهانه‌ی آتش‌فشان بزرگ باشد، پس از ته‌نشین شدن به یكدیگر جوش می‌خورند و سنگ یكپارچه‌ای را می‌سازند كه آگلومرا نامیده می‌شود.

خانواده‌های سنگ‌های آذرین

سنگ‌های آذرین را بر پایه‌ی بافت، درصد سیلیس، رنگ، چگالی، تركیب شیمیایی و در نظر داشتن ویژگی‌های دیگر، طبقه‌بندی می‌كنند.

1. خانواده‌ی گرانیت- ریولیت. گرانیت از شناخته‌شده‌ترین سنگ‌های آذرین درونی است كه فراوانی و زیبایی آن پس از صیقل یافتن، باعث شده است كه در معماری مورد توجه باشد. نام این سنگ از واژه‌ی لاتین گرانوم به معنای دانه‌ی گندم گرفته شده است، زیرا بیش‌تر كانی‌های آن به اندازه‌ی دانه‌ی گندم است. بافت‌ آن از نوع آشكاربلورین است و بیش‌تر از فلدسپات پتاسیم‌دار، پلاژیوكلاز سدیم‌دار و كوارتز درست شده است. كانی‌های بیوتیت، آمفیبول، هورنبلند و گاهی میكای سفید نیز در ساختمان آن دیده می‌شود.گرانیت‌ها به رنگ‌های سفید، خاكستری و صورتی د

یده می‌شوند كه برخاسته از نوع فلدسپات آن‌هاست.

قیمت فایل فقط 24,700 تومان

خرید

برچسب ها : سنگها و كانیها , سنگها و كانیهای آنها , گونه سنگ , سنگهای آذرین , ارتوز , پرتیت , میكروكلین , پلاژیوكلاز , كوارتز , نفلین , لوسیت , هورنبلند , اوژیت , بیوتیت , مسكوویت , الیوین

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر